Hidrolik Valfler, Hidrolik sistemlerde pompa ile kullanıcı arasındaki enerji iletimi, amaca uygun olarak düzenlenmiş bağlantı ve hatlarla temin edilir.
Hidrolik Valfleri Kullanıcılardan beklenen qüç, dönme momenti, hız veya devir sayısı ve hareket yönü gibi büyüklüklerin elde edilmesi ve bu tarz şeylerin verilen işletme koşullarına müsait olarak korunması için, hatlara enerji kontrol elemanı olarak valfler yerleştirilir. Bu hidrolik valfler basınç ve hacimsel debinin testünü veya ayarlanmasını sağlar. Her valf akışkan geçmiş olmasına bir direnç teşkil eder.
Yön test valfleri hidrolik hatlarda akışkanın akışını test etmek ve hidrolik silindirlerin ve motorların hareket doğrultuünü değişiklik yapmak veya başlatmak tatil etmek için kullanılır. Doğrultu kontrol valfleri elle yada otomatikman çalıştırabilir.
Otomatik çantreman mekanik bir hareket, elektrik sinyalleri, hidrolik valfleri güç veya tazyiklı hava tarafınca kontrol edilebilir.
Istikamet kontrol hidrolik valflerının biroldukça çeşidi bulunmasına rağmen, tüm bunlar aynı basit temel elemanlardan veya elemanların birleşmesiyle yapılır.
Istikamet kontrol valfleri biroldukça farklı şekilde sınıflandırılır.
1. Valflerin Görevleri • Hidrolik Valf Akışkanın yolunu açıp-kapatır. • Akışkanın gideceği doğrultuü değiştirir. • Akışkanı depoya gönderir. • Akışkanın debisini kontrol ederek alıcıların çalışma hızını ayarlar. • dönem elemanlarını yüksek tazyiklara karşı korur. Basıncı yükselen akışkanı depoya gönderir. • Akışkanın basıncını kontrol ederek, devre elemanlarının belirli tazyiklarda çalışmasını sağlar. • Akışkanın basıncını, debisini, yönünü muayyen zaman aralıklarında kontrol eder. • Bazı valfler yukarıda sayılan görevlerin bir yada birkaçını yapabilir. 2. Hidrolik Valf Basınç test Valfleri Hidroliksistemlerinbasınçhatlarındakullanılan,akışkanın basıncını istenen değerde olmasını sağlayan valflerdir.
Kullanılan Yerlerine bakılırsa Çeşitleri; 2.1. Basınç güvenlik valfleri İşin gerçekleşmesi için oluşan direnci yenmeye yetecek kadar basıncın oluşmasına izin verir, Onun üzerinde oluşabilecek direnmete ( =strok sonu), basınca bir sınır getirir. Hidrolik Valf Çeşitleri ve Çalışma yöntemleri Hidrolik Valfler hidrolik akışkanın gideceği istikametü belirleyen, istenildiğinde doğrultuünü değiştiren, akışkanın basıncını ve debisini kontrol eden dönem elemanıdır. 19 2.2. Basınç düşürme valfleri Hidrolik devrelerde farklı tazyiklarda çalıştırılması istenen, birden fazla sayıda kullanıcı eleman ( silindir , Hidromotor ) kullanılması ve kullanıcı elemanların da değişik basınçlarda çalışması gerekebilir. Bu şeklinde durumlarda basınç düşürme valfleri kullanılır. Normalde açık konumdadır. Basınç yükseldiğinde kapalı konuma geçer. İki yollu ve üç yollu olmak üzere değişik tipleri vardır. 2.3. Basınç sıralama valfleri Basınç sıralama valfleri bir hidrolik devrede birden fazla rakamda ki silindir, motor şeklinde kullanıcı elemanları farklı zamanlarda ve Basınç- larda çalıştırmak için kullanılır. Çalışma prensibi Basınç güvenlik valfleri ile benzerdir.
Normalde kapalı konumdadır. İstenen tazyikta açılıp öteki kullanıcı elemanları harekete geçirir. 2.4. Boşaltma valfleri Hidrolik akışkanın Hidrolik Depoya gönderilmesi için kullanılır.Normalde kapalı olan valf uyarı vardığında açılır ve akışkanı depoya gönderir. 3. Hidrolik Valf Yön test Valfleri Hidrolik devrelerde akışkanın, ne zaman, hangi yolu izlemesi icap ettiğini belirleyen valflerdir. İstenildiğinde akış yolunu değiştirirler; istenildiğinde akış yolunu açıp kapatırlar. Kontrol VALFLERİ Genel yayın Tek kare, akış yada basınç testünü gösterir. (işletme koşullarına, basınç ve akış şekline nazaran çok çeşitli tilerde olabilir)
İki kare, test valfinin iki pozisyonlu bulunduğunu Üç kare, kontrol valfinin üç pozisyonlu olud- ğunu gösterir kontrol valfinin diyagramdaki rahat gösterimlerinden birisidir. 3 A,B = kullanıcı hatları P = Pompa bağlantısı T = Tank rabıtası 4/3 doğrultu Valfi 4 Bağlantı 3 Konumlu 20 İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERNEĞİ 3.1. Istikamet kontrol Valflerinin Şematik gösterimi • Valfin her konumu bir kare ile gösterilmelidir. • Akışkanın geçiş yönleri oklarla belirtilir.
• Kapalı yollar yatay bir çizgi ile belirlenir. • Valf rabıtaları kısa çizgilerle belirtilir. • Valf konumlarının işaretlenmesi; valf konumları soldan sağa doğru harflerle işaretlenir. Üç konumlu vaflerde merkez konum 0 ile gösterilir istikamet kontrol valfinin içinde bulunan sürgü yapısını aşağıdaki resimde görebilirsiniz. 3.2. Yön test Valflerinin Şematik vizyonu 3.3. Doğrultu test Valfi Kumanda Tipleri 3.4. Valf rabıtalarının harflendirilmesi; • P=Basınç hattı A,B,C….=İş hattı yada çalışma hattı • R,S,T=Depo(dönüş) hattı • X,Y,Z=Pilot(uyarı) hattı • L=Sızıntı hattı 3.5. Istikamet kontrol valflerinin tanımlanması; • 2 / 2 = Yol sayısı/ konum rakamsı • 3 /2 valf tanımlaması yapıldığında, valfin 3 yollu, 2 konumlu olduğu anlaşılır. 3.6. Vaflerin normal konumları; • Hidrolik devre çizimlerinde valfler, düzgüsel konumlarında çizilir ve harflendirilir.
21 İŞ MAKİNALARI MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ DERNEĞİ 4. Valf Arızaları Çalışma sırasında yine yeniden olan bazı sorunlar vardır. Bunlardan yaygın olarak rastlananları şunlardır; Bozuk test Elemanı Aşırı Kaçak Bozuk yada Kırık Yaylar Yapışma yada Tutukluk Çatlak yada Kırık Parçalar Valf arızalarının çoğu sistemin başka yerlerindeki sorunlardan dolayı oluşur. Gerçek arıza düzeltilmedikçe onarım edilmiş ya da değiştirilmiş valflerle arızaların tekrarını bekleyebilirsiniz. Parçaların genel muayenesi; çıkıntı, kesik, pürüz, çentik, çatlak, aşınma izleri veya bükülmüş parçalar şeklinde arızaların görsel muayenesini içerir. Şekilde görüldüğü benzer biçimde düz bir yüzeye yanlamasına sokup yuvarlayınız. Yamulmayı gösteren bir yalpalama olup olmadığım görsel olarak muayene ediniz.
Valf Arıza emareleri aşağıdaki şekillerde karşımıza çıkabilir. Çamur: Hidrolik akışkanın aşırı ısınmasından dolayı oksitlenme ile oluşan madde. Çizik: Yüksek tazyiklı akışkan tarafınca bir valfın yü- zeyinde aşınmayla oluşan minik kanallar. Vuruntu: yetersiz yada aşırı akım sebebiyle test ucunun devamlı olarak selenoid gövdesine çarpmasından çıkan gürültü, mırıltı, vızıltı. Tamirat veya bakım için bir valfi söktüğünüzde her zaman bütün sızdırmazlık elemanları iyi durumda görünseler de yenisini takınınız. Valf arızalarının çoğu sistemin başka yerlerindeki sorunlardan dolayı oluşur. Reel arıza düzeltilmedikçe tamir edilmiş ya da değiştirilmiş valflerle arızaların tekrarını bekleyebilirsiniz.